Teveel zitten, gevaar voor de gezondheid
We weten dat teveel zitten slecht is, en de meesten van ons voelen zich intuïtief een beetje schuldig na een lange tv zit. Maar wat gaat er precies mis in ons lichaam als we ons voor bijna acht uur per dag op de bank parkeren, het gemiddelde voor een Amerikaanse volwassen?
Wie dagelijks acht uur zit kan de daardoor aangerichte lichamelijke schade compenseren met ruim één uur wandelen, in fiks tempo. Daarmee is het idee dat veel zitten onherstelbare schade veroorzaakt bijgesteld. De schade van zitten zou alleen te vermijden zijn door dat niet te doen.
De mogelijke compensatie rolt uit een groot onderzoek – een meta-analyse – onder ruim één miljoen westerlingen die meededen aan alle dertien tot nu toe gepubliceerde onderzoeken naar zitduur, tv-kijken en sterftekans. In die onderzoeken is gecorrigeerd voor andere voortijdige sterfte bevorderende leefgewoonten, zoals roken.
Drie uur tv-kijken is overigens net zo schadelijk als acht uur bureauwerk. Beide verhogen de kans op voortijdig overlijden met ongeveer 40 procent. Dat komt, speculeren de onderzoekers, doordat mensen vooral na het diner tv-kijken en dat is niet goed voor de stofwisseling, doordat tv-kijkers nóg onbeweeglijker zijn dan bureauzitters en waarschijnlijk vaker snacken dan bureauwerkers en doordat tv-fanaten vaak ook verder ongezond leven.
Lees ook: We bewegen veel én zitten veel
Het onderzoek is woensdag gepubliceerd in het medisch-wetenschappelijke tijdschrift The Lancet, als onderdeel van een serie artikelen en commentaren over lichaamsbeweging, aan de vooravond van de Olympische Spelen in Rio.
‘Zitten is het nieuwe roken’
Drie jaar geleden kwamen de gevaren van urenlang zitten uitgebreid in het nieuws. ‘Zitten is het nieuwe roken’, werd de oneliner die nu in ieders geheugen gegrift staat. De vergelijking was treffend, want de zit-onderzoekers gaven de langzitter weinig hoop: de schade aan hart, bloedvaten en stofwisseling door een werkdag lang zitten, eventueel aangevuld met een paar uur zittend tv-kijken in de avond, liet zich niet compenseren door een paar keer per week sporten. Dat laatste maakte de parallel met roken compleet: de schade door een sigaret laat zich ook niet uitwissen.
De oplossing was: zitten minimaal vervangen door lichte inspanning, zoals staan. Bij gezondheidsbewuste bedrijven, universiteiten en overheidsinstituten verschenen veel meer vergadertafels en bureaus die verstelbaar zijn van zit- naar stahoogte. En er kwamen bureaus waaraan lopend op een loopband, of fietsend op een hometrainer kon worden gewerkt.
Lees ook: Door sporten leef je echt langer, véél langer zelfs
Het lichtpunt dat de meta-analyse biedt is de mogelijkheid om toch een dag zittend werk te doen en dat te compenseren met ruim een uur bewegen. Die 60 tot 75 minuten matig intensief bewegen per dag, om de schade van acht uur zitten ongedaan te maken, is veel meer dan de geldende aanbeveling om 150 minuten per week ‘matig intensief’ te bewegen. 420 tot 525 minuten per week is bijna drie keer meer.
Vier jaar geleden, vlak voor de spelen in Londen, kwam het Britse tijdschrift ook met een serie artikelen over lichaamsbeweging en gezondheid. Toen was de conclusie dat gebrek aan lichaamsbeweging jaarlijks wereldwijd 5,3 miljoen mensen te vroeg de dood in jaagt. Nu schrijft de hoofdredactie in een commentaar dat de situatie niet is verbeterd. Sterker nog, de afgelopen vier jaar kwam vast te staan dat weinig bewegen ook de kans op dementie vergroot en dat er nog extra – onvermoed – gevaar schuilt in langdurig zitten.
uit: NRC Handelsblad